რენესანსი ევროპასა და საქართველოში

XIV saukuneSi evropaSi dawyebuli kulturuli revolucia XVI saukunemde gagrZelda.am periods renesanss uwodebdnen, rac aRorZinebas niSnavs(Zv.frangulad renaissance niSnavs `xelmeored dabadebas~ da ital:rinascimento, re-`xelaxla~ nascere-`dabadeba~)daiwyo ra italiaSi gvian Sua saukuneebSi da mogvianebiT mTel evropaSi gagrZelda.

  aRorZinebis epoqis ganmasxvavebeli iyo kultiris saero xasiaTi da misi anTropocentrizmi(anu interesi pirvel rigSi adamianisa da misi moRvaweobis mimarT)Rvivdeba interesi antikuri kulturis mimarT, xdeba ra misi erTgvari `xelaxla dabadeba~, razec TviT terminic miuTiTebs. adamiani kvlav xdeba mTavari faseuloba, dgeba interesebis centrSi racionalizmi, humanizmi da individualizmi. renesansis xanis SemoqmedTa mTavari devizi.

     renesansi adamianTa cxovrebis yvela aspeqtSi aisaxa 

 მხატვრობაში, არქიტექტურაში, მეცნიერებაში, ფილოსოფიასა და მუსიკაში. შუა საუკუნეების ევროპა თანამედროვე ყაიდაზე დაეწყო. რენესანსი სიმეტრიულად გაწონასწორებული კომპოზიციაა და მკაფიო ფორმები ახასიათებს, რაც მაყურებელში სიმშვიდისა და სიმყარის განცდას ტოვებს.

    aRorZinebis xanis kulturaSi didi adgili uWirav arqiteqturasa da saxviT xelovnebas. axali kultira Tavs aRwevs Sua saukunis religiur dogmebs, Cndeba Rrma interesi realur samyarosadmi, cocxali, xorcSesxmuli adamianisa, rwmena adamianis gonebis yovlisSemZleobisa. xelovnebis umTavreas sagnad iqca adamiani, misi fizikuri silamaze, sulieri cxovrebis simdidre. aRsaniSnavia, rom aRorZinebis xanis wina periodSi anu Sua saukuneebSi usazRvro mniSvnelobas aZleven `sulier silamazes~. `veraviTari xorcieli silamaze, ver Seedreba suliers~- werda bernardi xolo renesansis epoqis mxatvrebi Teoriebs ar werdnen amis sesaxe, magram dunjiT abaTilebdnen yvelafers, rac Teoriul SromebSi adamianis fizikur mniSvnelobas uaryofda.

    orsaukunovani revolucia evropaSi XVI saukuneSi dasrulda, magram didi kvali datova msoflio istoriis da xelovnebis furclebze.fdhghgskg

    renesansi saqarTveloSi gacilebiT adre XII-XIII saukuneebSi daiwyo. qveynis polirikuri gaerTianeba da gaZliereba ekonomikuri winsvla da aRmavloba xelsayrel pirobebs qmnida kulturis semdgomi ganviTarebisaTvis. qarTuli kulturis `aRorZinebis xana~ saqarTvelos istoriis erT-erT umniSvcnelovanea periods `oqros xanas~ emTxveva.

   qarTuli renesansis ubrwyinvalesi nimuSia SoTa rusRavelis `vefxistyaosani~ , romelic evropuli renesansisaTvis damaxasiaTebeli sriliTaa Sesrulebuli. masSi vxedavT Sinaarsisa da formis srul harmonias, magram es harmonia natif konturebSia gadawyvetili, gawonasworebul kompoziciur wyobas , striqonebis simetriul agabulebasa da sxba.

   `vefxistyaosani~ mTlianad gaJRenTilia religiur-miToduri SexedulebebiT. poemaSi adamianianis xorcieli silamazis aRweras ufro didi adgili , vidre sulier  silamazes, Tumca aRsaniSnavia, rom idealuri fenomeni SoTa rusTavelisaTvis xorcieli da sulieri silamaziTaa dajildovebuli.

    dasrulda qarTuli ranesansic, Tumca misi gavlena qarTul istoriasa da kulturaze warmoudgenlad didia. qarTuli xelovnebis maRal renesansadac ki SeiZleba movixsenioT epoqa, romelSic moRvaweobda genialuri mesxi meleqse SoTa, periodi romelSic daiwera `vefxistyaosani~ , nawarmoebi romlis badali jerac ar aRmocenebula qarTuli poeziis wiaRSi. vefxistyaosani Tavisi sidiadiT gaejibra kidec homerosis odiseasa da iliadas. rva saukune gavida `vefxistyaosnis~ galeqsvis Semdeg, Tumca dResac ar daukargavs Tavisi Rirebuleba. eqvsi saukunis Semdegac iseTive didebis SaravandediT aris mosili Leonardo da vinCis, rafaelis, miqelanjelo botiCelisa da sxva didostatTa fasdaudebeli tiloebi.

    qarTuli da evropuli kulturis aRorZinebis xana saukuneebis win dasrulda, Tumca misi arseboba araTu uferuldeba, aramed ipyrobs sul ufro maRal mwvervalebs.